Ακίδα

Δημοσιεύουμε τα πρακτικά της επίκαιρης ερώτησης της κας Τσουμάνη για την προσβασιμότητα που συζητήθηκε τη Δευτέρα 21/11. Όπως τεκμηριώνεται από τις τοποθετήσεις του, ο Αναπληρωτής Υπουργός ΠΕΚΑ κος Σηφουνάκης ΔΕΝ απάντησε στο βασικό θέμα της ερώτησης που αφορούσε την πρόβλεψη προθεσμιών και κυρώσεων για τις εργασίες προσβασιμότητας στα υφιστάμενα κτίρια.

 

ΕΥΓΕΝΙΑ ΤΣΟΥΜΑΝΗ: Κύριε Υπουργέ, όπως γνωρίζετε δυστυχώς σε περιόδους κρίσεων και ύφεσης, θέματα που δεν θεωρούνται ότι έχουν αμιγώς οικονομικό χαρακτήρα, δυστυχώς παίρνουν μια δευτερεύουσα θέση, παρ' ό,τι αφορούν σημαντικό τμήμα του πληθυσμού μας και η επίλυσή τους δυστυχώς παραπέμπεται αορίστως στο μέλλον.

 

Ένα τέτοιο, λοιπόν, χρονίζον ζήτημα είναι αυτό της προσβασιμότητας, δηλαδή της ανεμπόδιστης και αυτόνομης μετακίνησης κάθε πολίτη στο δομημένο περιβάλλον, στους ελεύθερους χώρους και στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς. Η προσβασιμότητα αποτελεί μια προϋπόθεση για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και για την ισότιμη συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή πολλών συμπολιτών μας, που αντιμετωπίζουν διαρκή ή περιστασιακά προβλήματα μετακίνησης. Είναι επομένως ένα ατομικό δικαίωμα.

Και δεν μιλώ μόνο για τα άτομα με αναπηρία, αλλά και για δεκάδες άλλες κατηγορίες συνανθρώπων μας, που αντιστοιχούν τουλάχιστον στο μισό του πληθυσμού της χώρας και αυτό θα το δούμε και στη συνέχεια.

 

Στη χώρα μας το θέμα της προσβασιμότητας επιχειρήθηκε να αντιμετωπιστεί κατ' αρχήν με το ν. 2831/2000, στον οποίον καθορίζεται με σχετική επάρκεια η εφαρμογή των αρχών αυτών σε δημόσια και ιδιωτικά κτήρια νεοανεγειρόμενα, αλλά και σε υφιστάμενα. Ωστόσο, ως προς τα υφιστάμενα, η απουσία της συγκεκριμένης προθεσμίας ολοκλήρωσης των σχετικών υποχρεώσεων στα υφιστάμενα κτήρια και στους κοινόχρηστους χώρους, αλλά και η απουσία επίσης ανάλογων κυρώσεων σε περίπτωση που δεν εφαρμοστούν αυτά, αντιλαμβάνεστε ότι καθιστούν τις σχετικές διατάξεις εντελώς ανενεργές.

 

Από τότε δεν έχει υπάρξει καμία προσπάθεια για την ουσιαστική και καθολική τους εφαρμογή. Ακόμα και μία υπουργική απόφαση της προηγουμένης Υπουργού της κυρίας Μπιρμπίλη προ διετίας αναφέρεται στην προσβασιμότητα μόνο στους κοινόχρηστους χώρους και όχι σε χώρους δημόσιας συνάθροισης. Και παραλλήλως, βεβαίως, απουσιάζει πάλι το θέμα των κυρώσεων για τη μη εφαρμογή των διατάξεων.

 

Με δεδομένη τη διαρκή επικαιρότητα του θέματος, ιδιαίτερα για εκείνους τους συμπολίτες μας που αυτήν την περίοδο πλήττονται πολλαπλώς, κύριε Υπουργέ, λόγω της έλλειψης μέριμνας από το κράτος και αφορά αυτό κυρίως αναπήρους που αυτή τη στιγμή μας παρακολουθούν και από εδώ αλλά και από το κανάλι της Βουλής, θέλω να σας ρωτήσω τα εξής:

 

Πρώτον, ποια είναι η πολιτική της Κυβέρνησης σε ό,τι αφορά την εφαρμογή των αρχών προσβασιμότητας σε χώρους δημόσιας συνάθροισης;

 

Και δεύτερον, αν θα αναλάβετε κάποιες θεσμικές πρωτοβουλίες για τη συμπλήρωση και ολοκλήρωση του θεσμικού αυτού πλαισίου, που θα επεκτείνεται και στους χώρους δημόσιας συνάθροισης, διότι είναι πολύ βασικό δικαίωμα αυτό, αλλά και μέσα σε συγκεκριμένες προθεσμίες με βάση τις οποίες θα υπάρχει η υποχρέωση συμμόρφωσης, ειδάλλως να προβλέπονται οι ανάλογες κυρώσεις.

 

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, κύριοι συνάδελφοι, πράγματι στο πλαίσιο των δράσεων του ΥΠΕΚΑ, ως συνέχεια, αν θέλετε και των ολίγων αλλά ουσιαστικών πραγμάτων που έχουν γίνει στα θέματα της προσβασιμότητας, τουλάχιστον τα τελευταία είκοσι χρόνια, προωθούμε νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη βελτίωση της προσβασιμότητας σε κτήρια και κοινόχρηστους χώρους.

 

Πρέπει, βεβαίως, να σας πω ότι στη δεκαετία του '80 και του '90 έγινε μια μεγάλη προσπάθεια –και πρέπει να πω έτσι, οικουμενικά, αν επιτρέπεται ο όρος- όσον αφορά την προσβασιμότητα στους δημόσιους χώρους, τους υπαίθριους και αναφέρομαι στους δήμους, αναφέρομαι στα πεζοδρόμια που δεν υπάρχουν, αναφέρομαι στην κακή κατάσταση στην οποία βρίσκονται. Και εκεί έχουμε μια πολύ μεγάλη υστέρηση σε σχέση  με αυτό που συμβαίνει σε άλλες χώρες, δεν λέω αναπτυγμένες, σε μια μέση χώρα της Ευρώπης και του κόσμου.

 

Ο σκοπός μας, λοιπόν, στο συγκεκριμένο θέμα για τους δημόσιους χώρους είναι να καταστήσουμε αυτό το δημόσιο χώρο και φιλικό και ανοικτό σε κάθε πολίτη-χρήστη. Για τα άτομα με αναπηρία, πιστεύουμε ότι η προσβασιμότητα, αλλά και η ίδια η αξιοπρέπεια της ύπαρξής τους είναι κυρίως αυτό που εμείς θέλουμε, δηλαδή να ταυτίζονται απόλυτα αυτά τα δυο.

 

Θέλω να επιχειρήσω ένα σύντομο ιστορικό και να υπενθυμίσω τα εξής: Το 1997 εκδόθηκαν από το Υπουργείο οι οδηγίες «Σχεδιάζοντας για όλους» που είχαν στόχο την υποβοήθηση του σχεδιασμού για την αυτόνομη διακίνηση και τη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία και γενικά όλων των ατόμων, τα οποία έχουν προβλήματα κίνησης στους υπαίθριους χώρους και τα κτίρια.

 

Επίσης, με το άρθρο 28 του ΓΟΚ του 2000 θεσπίστηκε η προσπελασιμότητα των ατόμων με αναπηρία σε ορισμένες κατηγορίες κτιρίων. Ακόμη, συγκροτήθηκε η Επιτροπή Προσβασιμότητας που λειτουργεί μέχρι σήμερα στο Υπουργείο, η οποία έχει κάνει συγκεκριμένες προτάσεις και θα σας δώσω τη δυνατότητα να κατανοήσετε τι κάνουμε αυτό τον τελευταίο χρόνο.

 

Έτσι, λοιπόν, σε εκτέλεση αυτής της διάταξης το 2001 εκδόθηκε η απόφαση του Υπουργού ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. τότε που ρυθμίζει τα θέματα εξυπηρέτησης ατόμων με αναπηρία σε υφιστάμενα κτίρια που στεγάζουν υπηρεσίες του δημοσίου, του ευρύτερου δημόσιου τομέα και βεβαίως των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

 

Υπάρχουν παραδείγματος χάριν πάρα πολλά κτίρια, καινούργια δημαρχεία, που κτίστηκαν μετά το 2001 στο όνομα του ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ –και είναι δεκάδες κτίρια- όπου αυτά τα κτίρια έχουν πράγματι έναν πολύ ωραίο σχεδιασμό για τα άτομα με αναπηρία.

Κύριε Υπουργέ, τα υπόλοιπα θα τα απαντήσω στη δευτερολογία μου.

ΕΥΓΕΝΙΑ ΤΣΟΥΜΑΝΗ-ΣΠΕΝΤΖΑ: Κύριε Υπουργέ, θα προχωρήσω και εγώ σε κάποιες περαιτέρω παρατηρήσεις ως προς τη σημασία του θέματος αλλά και το ιστορικό του. Θυμίζω ότι η εξασφάλιση της προσβασιμότητας ως δικαίωμα απορρέει κατ' αρχήν από σχετικές υποχρεώσεις της χώρας μας ως μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Η ψήφιση του ν. 2831 έγινε υπό την πίεση να ικανοποιηθεί σχετικός όρος του συμβολαίου ανάθεσης της διεξαγωγής Ολυμπιακών Αγώνων και Παραολυμπιακών Αγώνων που το 2004 επέβαλε, όπως ξέρετε, την εξασφάλιση αυτής της προσβασιμότητας στη χώρα μας ως κυρίαρχης προϋπόθεσης για τη διεξαγωγή των Αγώνων.

 

Η απουσία προθεσμιών που παραμένει για την ολοκλήρωση αλλά και η απουσία επίσης επιβολής κυρώσεων στο ν. 2831/2000 επιχειρήθηκε να διευθετηθεί με έναν μετέπειτα νόμο του 2002, το ν. 3057, περιοριζόταν όμως μόνο στους ολυμπιακούς δήμους. Ενώ δηλαδή πήγε να γίνει ένα βήμα, περιορίστηκε πάρα πολύ μόνο εκεί ως υποχρέωση βεβαίως και με αυτόν τον τρόπο η παρέμβαση αυτή είχε περιορισμένα αποτελέσματα, καθώς μόνο το 6% των δημοσίων οργανισμών συμμορφώθηκαν πλήρως με τις οριζόμενες εργασίες προσβασιμότητας. Και βεβαίως παραμένει πάντα το θέμα των κτιρίων που προϋπήρχαν, αν θέλετε, και όχι των νεοαναγειρομένων. Ενώ, λοιπόν, θα μπορούσε με αυτό το νόμο του 2002 να δοθεί μια παράταση στην προθεσμία και όλα τα κτίρια, εν πάση περιπτώσει, να μπορέσουν να έχουν αυτές τις ευχέρειες, εν τούτοις χάθηκε μια ευκαιρία για τη βελτίωσή τους.

 

Θέλω να τονίσω γι' άλλη μια φορά ότι το θέμα της προσβασιμότητας αφορά πολλές κατηγορίες συμπολιτών μας και όχι μόνο τους αναπήρους, δηλαδή εκτός από τα άτομα με αναπηρία –που είναι και το βασικό κομμάτι του ενδιαφέροντός μας- υπάρχουν οι ηλικιωμένοι, υπάρχουν τα άτομα που έχουν συγκεκριμένες παθήσεις ή τραυματισμούς, υπάρχουν οι εγκυμονούσες, οι γονείς που έχουν βρέφη ή μικρά παιδιά με καρότσια κ.λπ.

 

Θέλω, λοιπόν, να σημειώσω ότι αυτές οι κατηγορίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση χαρακτηρίζονται ως εμποδιζόμενα άτομα –το γνωρίζουμε αυτό- και σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανέρχονται σε διακόσια πενήντα εκατομμύρια, ενώ στη χώρα μας περίπου σε πέντε εκατομμύρια, δηλαδή μιλάμε για το μισό περίπου του πληθυσμού της χώρας που θεωρούνται κατά περιόδους εμποδιζόμενα άτομα.

 

Εξίσου σημαντική, κύριε Υπουργέ, είναι βεβαίως και η οικονομική διάσταση του θέματος που συνδέεται κυρίως με τον τουρισμό. Όπως ξέρετε, η

προσβασιμότητα αποτελεί έναν καθοριστικό παράγοντα για την ελκυστικότητα της χώρας μας ως τουριστικού προορισμού, δεδομένου ότι τα άτομα με αναπηρία αλλά και οι συνοδοί τους –που μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπολογίζονται περίπου σε εκατόν τριάντα τρία εκατομμύρια- επιλέγουν προορισμούς, όπως καταλαβαίνετε, με κατάλληλες υποδομές, προκειμένου να μπορούν να διαμείνουν και να μετακινηθούν τα άτομα αυτά.

Μάλιστα, είναι ενδιαφέρον ένα στοιχείο του ευρωβαρόμετρου του 2007, όπου το 91% των ερωτηθέντων ατόμων με αναπηρία απήντησε ότι θα κατανάλωνε πολύ περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες στις μετακινήσεις του, αν μπορούσε να μετακινείται χωρίς εμπόδια.

 

Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι πέραν του κοινωνικού χαρακτήρα του θέματος και -αν θέλετε- και της πλευράς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, το ζήτημα αυτό έχει μία εξέχουσα και σπουδαία οικονομική σημασία για τη μέριμνα της πολιτείας και θα ήθελα να παρακαλέσω και τη δική σας άποψη και από αυτή την πλευρά του ζητήματος.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΣΗΦΟΥΝΑΚΗΣ: η κυρία Σπέντζα έβαλε πολλά θέματα. Εγώ εν τάχει θα υπενθυμίσω ότι το Μάρτη του 2011 εκδόθηκε η Κοινή Υπουργική Απόφαση «Υποχρεώσεις και μέτρα για την ασφάλεια διέλευσης των πεζών κατά την εκτέλεση εργασιών σε κοινόχρηστους χώρους πόλεων και οικισμών που προσδιορίζονται για την κυκλοφορία των πεζών».

Θέλω να τονίσω, επίσης, ότι πριν από λίγες μέρες ολοκληρώσαμε την ψήφιση του νόμου «Ο νέος τρόπος έκδοσης οικοδομικών αδειών» στην Ολομέλεια της Βουλής. Νομίζω ότι έχει δημοσιευθεί ή δημοσιεύεται αύριο στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης. Και σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των ΑΜΕΑ προβλέπεται σε αυτό το νέο νόμο, στο άρθρο 3, όπου υπάρχει το Κεφάλαιο που λέει «Δικαιολογητικά, στοιχεία και μελέτες», προβλέπεται πλέον και βάζουμε ως υποχρεωτικό να υπάρχει στην αρχιτεκτονική μελέτη η μελέτη παθητικής πυροπροστασίας, αλλά και η μελέτη προσβασιμότητας για άτομα με αναπηρία στα κτήρια, δημόσια και ιδιωτικά, παντού. Είναι υποχρεωτικό.

Επιπρόσθετα, στο άρθρο 38, στο Κεφάλαιο που λέει «Αναδιάρθρωση υπηρεσιών» του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής συστήνεται Γραφείο Μελετών για Άτομα με Αναπηρίες, με αντικείμενο την αντιμετώπιση των αναγκών για την αυτόνομη διακίνηση και διαβίωση των ΑΜΕΑ στο δομημένο περιβάλλον.

Αυτό το Γραφείο υπάγεται απευθείας στον Υπουργό και έχει τις παρακάτω αρμοδιότητες: Τη σύνταξη των σχετικών προδιαγραφών-οδηγιών σχεδιασμού και των κανονιστικών ρυθμίσεων για θέματα ασφαλούς και αυτόνομης διαβίωσης και διακίνησης, το συντονισμό των εθνικών, τεχνικών και αναπηρικών φορέων σε σχετικά θέματα, την παρακολούθηση σχετικών ευρωπαϊκών προγραμμάτων και τη συμμετοχή σε κοινοτικά χρηματοδοτικά προγράμματα.

Να ληφθεί υπ' όψιν ότι με εξουσιοδότηση του νόμου, μέσω ΚΥΑ, ό,τι εντάσσεται ή ό,τι ουσιαστικά θεσμοθετείται σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή, αν θέλετε, Ντιρεκτίβας της Κομισιόν, ταυτόχρονα, χωρίς να χρειάζεται νομική ρύθμιση, μέσω ΚΥΑ -εξουσιοδότηση Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων, ουσιαστικά των δύο Υπουργείων, του Υπουργείου Υποδομών και του ΥΠΕΚΑ- θα μπορεί να γίνεται πράξη και στη χώρα μας.

Επίσης, έχει και τις εξής αρμοδιότητες: Την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και συνεργασία με τοπικούς, εθνικούς, κοινοτικούς και διεθνείς φορείς, την ενημέρωση των εμπλεκομένων για το αντικείμενο, την ανάπτυξη συνεργασίας κάθε μορφής με άλλες υπηρεσίες του δημοσίου, νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου και                  -επαναλαμβάνω- τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, όπου έχουν γίνει κάποια βήματα μπροστά, αλλά δυστυχώς λείπουν πάρα πολλά.

Εγώ πριν από λίγες μέρες ήμουν στο Ρέθυμνο, όπου παρουσιάζαμε την αναθεώρηση του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου και πράγματι εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο με τον οποίο ο Δήμος Ρεθύμνου στους οριζόντιους άξονες, αλλά και στους κάθετους άξονες έχει μεριμνήσει να υπάρχουν εκπληκτικά πεζοδρόμια για τους πεζούς, για τα άτομα με αναπηρία, για τους ποδηλάτες κ.ο.κ. Είναι πραγματικά ή θα γίνει μία πόλη-πρότυπο. Μακάρι αυτό να συμβεί και αλλού!

Πιστεύω ότι συνεχίζουμε, έστω και αν σε πολλά πράγματα το δημόσιο άργησε να βάλει μπροστά, μια προσπάθεια που νομίζω ότι είναι σημαντική.

 

 

Ευγενία Τσουμάνη - Σπέντζα

Βουλευτής Επικρατείας - Νέα Δημοκρατία

 

 

Πολιτικό Γραφείο:

Βουκουρεστίου 27

106 73 Αθήνα

Τηλ.: 2103643945-96

Φαξ: 2103643021

URL: www.tsoumani.gr

mail: info@tsoumani.gr