Ακίδα

του Νίκου Β. Δόικου* 10 Οκτωβρίου 2010

Την εποχή της «επαγγελίας της δυνατής επανάστασης», δεν ήταν αβάσιμη η προβολή του Σοσιαλισμού ως «καθεστώτος αφθονίας». Έστω και ως άσκηση πολιτικής θεωρίας διέθετε ρεαλιστικό υπόβαθρο. Το 1848, οι πλανητικοί πόροι αρκούσαν για να χαρίσουν αφθονία αγαθών στους 1,24 δις κατοίκους του πλανήτη, με μόνα προαπαιτούμενα την δίκαιη και ορθολογική κατανομή του πλούτου.

Βέβαια, όλη αυτή η Κοινωνιολογία της Επάρκειας και της ικανοποίησης υλικών αναγκών, η οποία, περιέργως(;), αφορούσε και στους δύο πόλους, φιλελευθερισμό και σοσιαλισμό, βασίστηκε πάνω σε συγκυριακούς συσχετισμούς μεταξύ ανθρωποδράσεων και πόρων, συσχετισμούς που εν τω μεταξύ ξεπεράστηκαν από την ιστορική διαδικασία που συντελέστηκε και συντελείται, τόσο με τα Συστήματα Ανάπτυξης, όσο, και, κυρίως, με τους ρυθμούς ανάλωσης των πόρων.

Σύμφωνα με τα σημερινά πληθυσμιακά δεδομένα των 6,2 δις, με βάση τους δημογραφικούς δείκτες και με δεδομένη την βιολογική επανάσταση, η οποία αναμένεται να επιφέρει σημαντική αύξηση (ενδεχομένως δεκάδων χρόνων) της μέγιστης διάρκειας ζωής, ποιος αλήθεια μπορεί να υποστηρίζει με σοβαρότητα πως είναι ανεκτή η απεριόριστη εκμετάλλευση των πόρων και πως αυτοί (οι πόροι) θα επαρκούν για τις ανάγκες 15 δις πολιτών του κόσμου το 2040;

Πιο ανησυχητικοί βέβαια και από το ίδιο το πρόβλημα της σπάνεως πόρων είναι οι σχεδιασμοί της υπερεθνικής Ελίτ ,οι οποίοι παρουσιάζουν περίπου ως προφανές πεπρωμένο το ζήτημα της φθίνουσας πορείας των γήινων αποθεμάτων και προτείνουν, ως εναλλακτικές λύσεις, την διατροφική «επανάσταση» των μεταλλαγμένων, βιομηχανοποιημένα σκευάσματα ως υποκατάστατα τροφής, την εξάπλωση της χρήσης της πυρηνικής ενέργειας και φυσικά την εξωγήινη αποίκιση. Αποίκιση όχι απλώς προς άγρα πόρων, κάτι που, ούτως ή άλλως, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όπως, λόγου χάρη, οι γεωλογικές έρευνες και τα μεταλλευτικά αποθέματα στον Άρη, όπως ακόμα η αποστολή Cassini-Huygens στον δορυφόρο του Κρόνου Τιτάνα, όπου λίμνες υδρογονανθράκων, μεθανίου και αιθανίου, θα μπορούσαν να καλύψουν τις γήϊνες ανάγκες σε καύσιμα. Όχι. Για την υπερεθνική Ελίτ η αποίκιση διερευνάται ως «τελική λύση» για την διαιώνιση του ανθρώπινου είδους.

Αυτός ο φαταλισμός καλλιεργείται αποτελεσματικά από τα πανίσχυρα media του Συστήματος, με την γνωστή επιχειρηματολογία ,ότι δηλαδή ενδεχόμενη κάμψη των εντατικών ρυθμών ανάλωσης πόρων και ανακοπή των ρυθμών της (εχθρικής προς το περιβάλλον) ανάπτυξης ενέχει δήθεν τον κίνδυνο ύφεσης, ανεργίας και κοινωνικής εξαθλίωσης.

Την αποστολή αναλαμβάνουν ΜΜΕ, γνωστά Ιδρύματα, sites του Διαδικτύου, επιστημονικές εκδόσεις, Κινηματογράφος, Μυθιστόρημα. Ένας ανελέητος οικονομικός και πολιτισμικός Μονισμός τροφοδοτεί τα δίκτυα ενημέρωσης, καθώς και την αγοραία κουλτούρα, εμπεδώνοντας πρότυπα και αναπαράγοντας μοντέλα συμπεριφοράς συμβατά με τις κυρίαρχες νόρμες της Ελίτ : Ανάπτυξη για την ανάπτυξη τώρα. Περιβάλλον και πόροι αργότερα.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνουν οι αντι-διαχειριστικές, οι ανατρεπτικές πολιτικές δυνάμεις (αν υπάρχουν) ; Ποιες πολιτικές συνεπάγεται η αποκατάσταση του Μέτρου στη σχέση ανθρωποδράσεων και περιβάλλοντος ; Ασφαλώς πελώριο εγχείρημα. Απέναντι σε έναν πανίσχυρο αντίπαλο .Να στοχευθεί μια νέα κοινωνική συνείδηση και συναποδοχή των ανεκτών ορίων στη χρήση της τεχνολογίας, στην ανάλωση πόρων και αγαθών, στη σχέση ανάπτυξης και αειφορίας, στη σχέση με τα βιολογικά και πολιτισμικά αποθέματα.

Ζητείται Πρωτοπορία που θα τολμήσει να μπολιάσει τον κοινωνικό προβληματισμό, συστηματικά στο χώρο της παιδείας και της έρευνας, με ερεθίσματα όπως η σχέση πραγματικών και τεχνητών αναγκών, οι βιολογικές και πολιτισμικές σε διάκριση προς τις αμιγώς καταναλωτικές συνήθειες.

Να συγκροτήσει Στρατηγική για μιαν αργή αλλά στοχευμένη συνολική κίνηση προς έναν Βιωματικό Μινιμαλισμό. Να διαμορφώσει συνθήκες δυναμικής ισορροπίας μεταξύ ανθρωποδράσεων και πραγματικών βιολογικών αναγκών, όπου παραγωγικές σχέσεις και παραγωγικές δυνάμεις αναδιατάσσονται και προσανατολίζονται προς τον ίδιο στρατηγικό στόχο.

Ο καταστροφολογικός αφορισμός, σύμφωνα με τον οποίο μια τυχόν "επιβράδυνση" των οικονομιών, όσο και αν αργή σε διάρκεια, θα οδηγούσε σε ύφεση και εξαθλίωση, στερείται ουσιαστικού ερείσματος. Για δύο λόγους. Πρώτο, γιατί τα μοντέλα Πράσινης Ανάπτυξης, εναλλακτικών κλάδων και καινοτόμων δράσεων, σταθερά ενισχύουν την απασχόληση και τον όγκο της Πραγματικής Οικονομίας, λέω πραγματικής για να την αντιδιαστείλω προς τα μοντέλα της Αέρινης Οικονομίας του short selling και των τοξικών χρηματοπιστωτικών προϊόντων. Δεύτερο, γιατί, το νέο Σύστημα ισορροπεί όταν διαφοροποιούμενα ΑΕΠ κατανέμονται, και μάλιστα δικαιότερα, στις πραγματικές, δηλαδή, σε λιγότερες ανάγκες. Κοντολογίς, δεν πρόκειται για διακινδύνευση επιβράδυνσης των οικονομιών, αλλά για μια δυναμική στρατηγική και ποιοτική Αναδιάταξη τους.

Με τις ισχυρές οικονομικές αναταράξεις, των ΗΠΑ το 2008 και της Ευρωζώνης το 2010, μεταξύ των άλλων σοβαρών ζητημάτων, έχω την αίσθηση ότι, για πρώτη φορά με τόση ένταση, προβάλλει το Δίλημμα του Νέου Αιώνα. Μια διλημματική διάκριση ανάμεσα στις πραγματικές και τις τεχνητές ανάγκες της μικρής πλανητικής μας κοινωνίας. Ανάμεσα σε ένα μοντέλο βιωματικού μινιμαλισμού, σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής, και στο κυρίαρχο σήμερα μοντέλο της καταναλωτικής αμετροέπειας.

* www.nikosdoikos.com, rudoikos@gmail.com, mob.6944 450202.

Πρωτόλειες σκέψεις περι Βιωματικού Μινιμαλισμού δημοσιεύθηκαν στον «Ανάριθμο Δρόμο», Πρόλογος:.Ευ.Βενιζέλος, Εκδόσεις:Επίκεντρο, 2009. Εμπλουτισμένη εκδοχή τους αποτελεί η παρούσα παρέμβαση που γίνεται στο πλαίσιο του διαδικτυακού διαλόγου και της protovuliadialogou, για να συμπληρώσει, ίσως, τις πολύ ενδιαφέρουσες παρεμβάσεις αρκετών φίλων,

τις σχετικές με τις επικίνδυνες ανισορροπίες του κυρίαρχου οικονομικού συστήματος.