Ακίδα

«Στα 27 μου, κλείστηκα, χωρίς δικαστική απόφαση, σε ψυχιατρικό νοσοκομείο κοντά στη Στουτγάρδη. Η διάγνωση ήταν παρανοϊκή σχιζοφρένεια και ηβηφρένεια. Μου χορηγούσαν ένα κοκτέιλ ψυχοφαρμάκων που μου προκάλεσε απάθεια, δυσκινησία, τάσεις αυτοκτονίας και άλλα… Με είχε μετατρέψει σε φυτό. Σταμάτησα να πλένομαι και να ξυρίζομαι. Τελικά με πέταξαν έξω από το ψυχιατρείο. Ημουν τόσο χάλια που δεν άντεχαν να με βλέπουν», λέει αυτοσαρκαζόμενος ο Πέτερ Λέμαν.

Πέρασαν τρεις δεκαετίες από τον εγκλεισμό του, λίγο μετά την αποφοίτησή του από το Παιδαγωγικό Πανεπιστήμιο του Βερολίνου, το 1977. Η εμπειρία της ψυχιατρικής βίας και το «στίγμα του τρελού» που βίωσε στάθηκαν αφορμή για να ταχθεί στον αγώνα κατά της ψυχιατρικής αυθαιρεσίας και να βοηθήσει τον ίδιο και χιλιάδες ανθρώπους, θύματα των ψυχιατρικών μεθόδων που ακολουθούνται ακόμη και σήμερα. Ο 60χρονος Πέτερ Λέμαν αναγορεύτηκε χτες επίτιμος διδάκτορας του Τμήματος Ψυχολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Είναι ο μοναδικός άνθρωπος παγκοσμίως που αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας πανεπιστημίου αν και ήταν πρώην έγκλειστος ψυχιατρείου.
«Απαξιωτικές εμπειρίες»
Το πολύπλευρο έργο του, από τη συγγραφή βιβλίων μέχρι τη δημιουργία δομών και φορέων διεκδίκησης για τα δικαιώματα ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, «γεννήθηκε» από την απαξιωτική εμπειρία του στο ψυχιατρείο. Εκεί, όπως αναφέρει, βίωσε τις παραβιάσεις της σωματικής του ακεραιότητας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων του.
Οι δραματικές εμπειρίες τον σημάδεψαν και μετά την έξοδό του από το ψυχιατρείο. Του χορηγούσαν υπερβολικές ποσότητες ψυχοφαρμάκων και του αρνούνταν την πρόσβαση στον ψυχιατρικό του φάκελο. «Μου έλεγαν ότι, αν δεν έπαιρνα ψυχοφάρμακα, θα υποτροπίαζα. Μια μέρα, αμέλησα να πάρω τα χάπια μου. Παρατήρησα ότι δεν υποτροπίασα και, παρά τις αντίθετες συστάσεις του ψυχιάτρου, σταμάτησα την αγωγή. Διαπίστωσα ότι, χωρίς τα φάρμακα, ήμουν πολύ καλύτερα. Συνέχισα τις πανεπιστημιακές μου σπουδές και εντάχθηκα στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής [European Network of (ex-)Users and Survivors of Psychiatry (ENUSP)]», επισήμανε ο κ. Λέμαν, ιδρυτικό μέλος και γενικός γραμματέας του ENUSP. Οπως περιγράφει και στο βιβλίο του «Βγαίνοντας από τα ψυχοφάρμακα», οι προσωπικές του εμπειρίες τον οδήγησαν, από το 1979, σε επιστημονικές και ανθρωπιστικές δράσεις για την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία στη Γερμανία και διεθνώς.
Παράλληλα με την αφοσίωσή του στην ανάπτυξη της αυτοβοήθειας και αυτοοργάνωσης ατόμων με ψυχιατρική εμπειρία, γνώρισε και τη σημερινή σύζυγό του, με την οποία έχει ξαναφτιάξει τη ζωή του. Για το «ανθρωπιστικό και επιστημονικό του έργο», όπως το χαρακτήρισε σε συνέντευξη Τύπου ο καθηγητής Ψυχολογίας του ΑΠΘ Κώστας Μπαϊρακτάρης, το Τμήμα Ψυχολογίας αναγόρευσε τον κ. Λέμαν επίτιμο διδάκτορα.
Οι διακρίσεις «βασιλεύουν»
Ο κ. Λέμαν εκτίμησε ότι οι ψυχιατρικά ασθενείς υφίστανται κακομεταχείριση σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και δέχονται μόνο φαρμακευτική βοήθεια και όχι κοινωνική. «Δεδομένου ότι το προσδόκιμο ζωής των ψυχιατρικά ασθενών έχει ήδη μειωθεί κατά τουλάχιστον τρεις δεκαετίες -πιθανότατα κυρίως εξαιτίας των καρδιαγγειακών διαταραχών και του διαβήτη που προκαλούνται από τα ψυχοτρόπα φάρμακα-, είναι πλέον καιρός για αντίσταση σε διεθνές επίπεδο, συμπεριλαμβανομένων και των ακαδημαϊκών κύκλων, κατά των απειλητικών διακρίσεων για τη ζωή των ψυχιατρικών ασθενών», υπογράμμισε. «Είμαστε τυχεροί όσοι επιβιώσαμε από τα ψυχιατρεία. Κανείς όμως δεν τιμωρείται. Από αυτό μπορεί να φανταστεί κανείς αν υπάρχει κακομεταχείριση», ανέφερε ο Γιώργος Γιαννουλόπουλος, ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Επιτροπής (πρώην) Χρηστών και Επιζώντων της Ψυχιατρικής.
«Αυτό που μας ενώνει είναι ότι γνωρίζουμε πως, όπου κι αν βρισκόμαστε στην Ευρώπη, δε θα μας φερθούν καλά», υπογράμμισε η πρόεδρος του ENUSP, Μέρι Νετλ.
Το Τμήμα Ψυχολογίας διοργανώνει μέχρι την Παρασκευή το Ευρωπαϊκό Συνέδριο κατά των Διακρίσεων και του Στιγματισμού, με στόχο την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των (πρώην) χρηστών και επιζώντων της Ψυχιατρικής, καθώς και την αναζήτηση εναλλακτικών μορφών βοήθειας. Εξάλλου, την Παρασκευή 1 Οκτωβρίου, θα πραγματοποιηθεί ημερίδα για τους Κοινωνικούς Συνεταιρισμούς Περιορισμένης Ευθύνης με θέμα «ΚοιΣΠΕ: Κοινωνικοί Συνεταιρισμοί ή Επιστροφή στην Εργασιοθεραπεία», όπου θα συμμετάσχουν άτομα με ψυχιατρική εμπειρία-εργαζόμενοι σε ΚοιΣΠΕ από διάφορες περιοχές της χώρας.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΜΑΡΙΑ ΛΙΤΟΥ
http://www.agelioforos.gr/